Çocuklarda İçe Basma Sorunu: 5 Temel Neden ve Yapılan Hatalar

Çocukluk döneminde sık karşılaşılan yürüyüş bozukluklarından olan "içe basma", ailelerin endişe kaynağı olabiliyor. Acıbadem Kartal Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Salih Söylemez, içe basmanın genellikle büyümeyle düzelen bir durum olduğunu, ancak bazen altta yatan sinir-kas hastalıklarından kaynaklanabileceğini belirterek, erken ve doğru uzmana başvurmanın önemini vurguluyor.

Doç. Dr. Söylemez, ailelerin en sık yaptığı hatanın, nedeni ortaya koyulmadan gereksiz tabanlıklar veya özel ayakkabılar almak olduğunu belirtiyor.

İçe Basma Ne Zaman Düzelir?

İçe basma çoğunlukla fizyolojik kabul edilir ve büyümeyle birlikte kendiliğinden düzelme eğilimindedir. Ancak düzelme olmazsa veya başka belirtiler eşlik ederse uzman kontrolü gereklidir.

Çocuklarda İçe Basmanın 5 Nedeni ve Etkili Önlemler

1. Kalçadan Kaynaklanan İçe Basma (Uyluk Kemiğinin İçe Dönük Olması)

• Belirtiler: Ayak uçları içe dönüktür, çocuk genelde "W" şeklinde oturur ve koşarken sık düşebilir.

• Düzelme Süreci: Fizyolojik kabul edilir ve genelde 6–8 yaşlarına kadar kendiliğinden düzelme eğilimindedir.

• Ne Yapılmalı? Ayak yönlendirici cihazlar, özel ayakkabılar veya oturuşu zorlayan aparatların bilimsel faydası yoktur. Düzenli takip ve kalça çevresi kaslarını güçlendirici oyunlar destekleyici olabilir. Deformite 9–10 yaş sonrası devam ederse cerrahi müdahale düşünülebilir.

2. Baldır Kemiğine Bağlı İçe Basma (Tibia Torsiyonu)

• Belirtiler: Ayaklar ve dizler içe doğrudur, yürüyüşte sık takılma ve dengesizlik görülebilir.

• Düzelme Süreci: Genellikle 4–6 yaş civarında düzelme potansiyeline sahiptir, zira bacakların dönme gelişimi devam eder.

• Ne Yapılmalı? Ayakkabı değişiklikleri ve tabanlıklar düzelmeye katkı sağlamaz. Aktif yaşam sürmesi desteklenmelidir. Sorun 8–9 yaşından sonra çok belirgin devam ederse cerrahi tedavi uygun seçenek haline gelebilir.

3. Ayak Ön Kısmının İçe Dönmesi (Metatarsus Adductus)

• Belirtiler: Bebeklerde en sık rastlanır. Ayak ön kısmı içe dönük, topuk normal konumdadır.

• Düzelme Süreci: İlk 6–12 ay içinde kendiliğinden önemli oranda düzelir.

• Ne Yapılmalı? Esnek tiplerde ailelere nazik germe egzersizleri öğretilir. Sert deformitelerde ayağın kademeli düzeltilmesi için alçı uygulamaları gerekebilir. İlerleyen yaşlarda kalıcı sapma ve yürüyüş bozukluğu varsa cerrahi müdahale düşünülebilir.

4. Düz Tabanlık Nedeniyle İçe Basma (Pes Planus)

• Belirtiler: Genellikle tedavi gerektirmeyen esnek düz tabanlık sık görülür. Sert tipte ise hareket kısıtlılığı ve ağrı belirgindir.

• Düzelme Süreci: Esnek düz tabanlıkta yaşla birlikte ayak kavsinin doğal olarak oluşması beklenir.

• Ne Yapılmalı? Esnek düz tabanlık ağrı yapıyorsa kişiye özel tabanlık yaptırılabilir. Yapısal bozukluk belirginse, şiddetli ağrı varsa ve konservatif tedavilere yanıt yoksa cerrahi tedaviye başvurulabilir.

5. Kas ve Bağ Gevşekliğine Bağlı İçe Yönelme

• Belirtiler: Bağların gevşekliği ve kas kuvvetinin yetersizliği nedeniyle ayaklar içe yönelir. Çocuklar kolay yorulur, yoruldukça içe basma belirginleşir ve uzun yürüyüşlerde bacak ağrısı artar.

• Ne Yapılmalı? Gereksiz cihaz ve sert ortopedik ayakkabılar önerilmez, çünkü kas gelişimini engelleyebilir. Tedavide temel yaklaşım, kas güçlendirme ve denge koordinasyonunu artırmaktır. Çıplak ayak zeminde denge egzersizleri teşvik edilmelidir.