Erken Çocuklukta Müdahale Derneği’nin (EÇOMDER) ve Anadolu Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsün ile birlikte düzenlediği, Dünya Erken Müdahale Birliği (International Society on Early Intervention-ISEI) ve Avrupa Erken Çocuklukta Müdahale Derneği’nin (Eurlyaid-The European Association on Early Childhood Intervention-EAECI) desteklediği 8. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO 2025) kapsamında Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi Kongre Eş Başkanı ve Çocuk ve Genç Psikiyatristi Doç. Dr. Ümit Işık ve Anadolu Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsü Müdürü ve 8. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO) Eş Başkanı Prof. Dr. İbrahim Halil Diken kongre hakkında görüşlerini bildirdiler.

Doç. Dr. Işık: “Otizm, her otuz bir çocuktan birinde görülen, nörobilişsel bir bozukluktur”

Otizmde erken tanı ve müdahalenin önemini vurgulayan Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi Kongre Eş Başkanı ve Çocuk ve Genç Psikiyatristi Doç. Dr. Ümit Işık şunları söyledi: “Kongremizin teması aslında bizim için erken çocuklukta müdahale. Otizm, her otuz bir çocuktan birinde görülen, nörobilişsel bir bozukluktur. Bu durum çocuklarda dil becerisinde sorunlar, geç konuşma gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Ailelerin ‘erkek çocuk geç konuşur’ algısı yanlıştır; her çocuğun 18 aya kadar kelime çıkarması gerekir. Göz teması kuramama, ismine tepki vermeme, işaret edilen yere bakamama gibi belirtiler otizme işaret edebilir. Harflere, rakamlara aşırı ilgi ya da tekrarlayıcı hareketler de önemli ipuçlarıdır. Sallanma, kendi etrafında dönme, dönen nesnelere ilgi duyma davranışları gözlemlenebilir. Dokunma, kalabalık ses veya hayvanlara karşı hassasiyet de dikkat çekici belirtilerdendir. Bu tür işaretler varsa çocuk mutlaka uzmanlar tarafından değerlendirilmelidir. Ailelerin, belirtileri ciddiye alarak gecikmeden harekete geçmeleri büyük önem taşır. İki buçuk yaşından önce tanı ve müdahale, tanı kaybı ihtimalini yüzde 65’e çıkarır. Geç kalındığında bu oran yüzde 25-30’a düşer. Bu nedenle zamanında harekete geçmek kritik öneme sahiptir. Kongremizde, ailelerle nasıl çalışılması gerektiğini de aktarıyoruz. Sonuç olarak otizm konusunda toplumsal farkındalık ve bilinçlenme şart.”

Prof. Dr. Diken “Erken çocuklukta müdahale hayati önem taşıyor”

Engelliler Araştırma Enstitüsü Müdürü ve 8. Ulusal Disiplinlerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO) Eş Başkanı Prof. Dr. İbrahim Halil Diken ise konuşmasında şunlara değindi: UDEMKO’nun ana teması aileler ile çalışmaktı ve hedef kitlemiz 0-6 yaş grubundaki yetersizliği olan çocuklardı. Bu çocuklar ve aileleri toplumun temel yapı taşını oluşturuyorlar. Yetersizliği olan bireyler toplumun önemli bir kısmını oluşturur ve gelişmişlik düzeyi, bu bireylere sunulan kapsayıcı hizmetlerle ölçülür. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bizim gibi ülkelerde nüfusun yüzde 12.29’u yetersizliği olan bireylerden oluşuyor. Bu da yaklaşık 40 milyon aile ve bireyi doğrudan etkileyen bir durumdur. 0-6 yaşta erken tanılama ve müdahale hem çocuğun gelişimini hem de ailenin yaşam kalitesini artırır. Araştırmalar, erken dönemde yapılan 1 dolarlık yatırımın 11 dolar olarak geri döndüğünü gösteriyor. Gelişimsel fark gözlemlendiğinde çocuk, uzmanlara yönlendirilmelidir. Çünkü ‘ne kadar erken, o kadar iyi’ diyoruz.”