Yapay Zekâ ile Binlerce Yıl Öncesine Yolculuk: Midas Vadisi Sanal Ortamda Canlandı

Anadolu Üniversitesi (AÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat’ın yürütücülüğünü üstlendiği proje, arkeolojide dijital dönüşümün öncü örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor. "Yazılıkaya/Midas Kalenin Yapay Zekâ Destekli Simülasyonu ve Sanal Tur Uygulaması" projesi kapsamında, Frig uygarlığının en önemli merkezi olan Midas Vadisi, yapay zekâ destekli teknolojilerle üç boyutlu olarak modellendi ve yeniden canlandırıldı.

Prof. Dr. Tamsü Polat: "Geleceğe Görsel Olarak Bırakılan Dijital Bir Miras"

Doç. Dr. Yusuf Polat başkanlığında 2022 yılında başlayan Yazılıkaya – Midas Kale kazısı, Frig Uygarlığı’nın dini ve kültürel yaşamına ışık tutan önemli bir arkeolojik alan olarak biliniyor. Projenin amacını açıklayan Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat, arkeologların geçmişin sessiz tanıkları ve tercümanları olduğunu belirtti:

“Midas Vadisi’nde yürüttüğümüz kazıları, bugün gelişen yapay zekâ destekli canlandırma teknikleriyle geleceğe aktarmak istiyoruz. Tarihi sahnelerdeki dönemin yaşam ritüellerini, kıyafetlerini ve törenlerini bilimsel verilere dayanarak yeniden canlandırdık. Amacımız topraklarımızda yaşamış bu medeniyet köprüsünü geleceğe görsel olarak da sunabilmek. Ziyaretçiler artık yalnızca kazı alanını görmekle kalmıyor, binlerce yıl önceki Frigya’yı adım adım gezebiliyorlar.”

Prof. Dr. Tamsü Polat, bu çalışmanın geçmişin tozunu silen bir kazıdan öte, geleceğe görsel olarak bırakılan dijital bir miras olduğunu vurguladı.

Yapay Zekâ ile Arkeolojide Yeni Bir Dönem

Proje kapsamında gerçekleştirilen teknolojik uygulamalar şunlardır:

• 3D Modelleme: Midas Vadisi, ilk kez yapay zekâ destekli sistemlerle üç boyutlu olarak modellendi.

• Sanal Ortam Aktarımı: Arkeolojik bulgular; drone fotogrametrisi, dijital haritalama ve derin öğrenme algoritmaları kullanılarak sanal ortama aktarıldı.

• 360 Derece Sanal Tur: Oluşturulan 360 derece sanal tur, ziyaretçilere binlerce yıl öncesine ait bir Frig köyünü adım adım gezme olanağı sunuyor.

• Canlandırmalar: Geliştirilen yapay zekâ destekli video canlandırmaları, Frig halkının dini törenlerini, yaşam ritüellerini ve dönemin mimarisini bilimsel verilere dayanarak yeniden sahneye taşıyor.

Bu proje sayesinde Midas Vadisi, yalnızca bir kazı alanı olmaktan çıkıp, dijital dünyada da erişilebilir bir kültürel miras haline geliyor. Proje, Türkiye'de arkeolojik verilerin dijital teknolojilerle belgelenmesi ve korunmasına yönelik önemli bir örnek teşkil etmektedir.