Çocuklarda Otizmin 6 İşaretine Dikkat: Erken Tanı ve Yoğun Eğitimin Önemi

Memorial Antalya Hastanesi Çocuk Nörolojisi Bölümü’nden Uzm. Dr. Filiz Mıhçı, Sağlık Bakanlığı’nın "Otizm Eylem Planı" kapsamında yer alan "16-23 Aralık Otizm Farkındalık Haftası" nedeniyle, otizm hakkında önemli bilgiler paylaştı.

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), doğuştan gelen ve genellikle yaşamın ilk 3 yılında belirti veren nörogelişimsel bir durumdur. Erkek çocuklarda kızlara göre daha sık görülürken, günümüzde her 36 çocuktan biri otizm tanısı almaktadır.

Otizmde Erken Tanının Önemi

Uzm. Dr. Mıhçı, otizmde erken teşhis ve eğitimin çocukların geleceği için kritik olduğunu vurguluyor:

• İdeal Tanı Yaşı: İdeal olarak 18-24 ayda tanı almış, yoğun özel eğitim ve davranışsal terapi görmüş çocukların %50’sinden fazlasında belirgin düzelme sağlanabilmektedir.

• Eğitim Süresi ve Sonuçları: Otizmli bir çocuk 2 yaşında haftada 40 saat eğitim alırsa, 5 yaşında normal anaokuluna gidebilme ihtimali %60’ın üzerine çıkabilmektedir. Ancak terapilerin 5 yaşında başlaması durumunda bu oran %5’in altına düşebilmektedir.

• Beyin Plastisitesi: Otizm bir hastalık değil, farklı bir beyin kablolamasıdır. Bu kabloları yeniden düzenlemek için en sihirli dönem 1-4 yaştır. Bu yaşlarda beynin plastisitesi çok yüksektir ve doğru eğitimle birçok çocuk konuşmayı, göz teması kurmayı, sarılmayı ve arkadaş edinmeyi öğrenebilir.

Çocuğunuzu Gözlemleyin: Otizmin 6 Temel İşareti

Otizm Spektrum Bozukluğu, sözel ya da sözel olmayan iletişimde zorluk yaşanmasıyla karakterizedir. Belirtiler çoğu zaman yaşamın ilk 12–24 ayında gözlemlenebilir. Uzmanlar, aşağıdaki sorulardan 2 veya daha fazlasına "hayır" cevabı verilmesi durumunda hemen bir Çocuk Nöroloji veya Çocuk Psikiyatrisi uzmanına başvurulması gerektiğini belirtiyor:

1. Çocuğunuz 12 aylıkken gülümsediğinizde gülümsüyor mu?

2. İsmini söylediğinizde dönüp bakıyor mu?

3. Parmağınızla bir şeyi gösterdiğinizde o da o yöne bakıyor mu?

4. 18 aylıkken en az 6-10 kelime konuşuyor mu?

5. Oyuncak arabayı tekerleğinden tutup sürekli çevirmek yerine sürmeye çalışıyor mu?

6. Parmak ucunda yürüyüp, sürekli aynı beden hareketlerini tekrarlıyor mu?

Otizmi Yönetmek Bir Ekip İşidir

Otizmi yönetmek, uzun süreli ve disiplinler arası bir ekip çalışması gerektirir. Tedavi planı, çocuğun yetenek ve ihtiyaçlarına göre şekillendirilir.

• Temel Tedavi Yöntemi: Erken yaşta çocuğun yeteneklerine ve ihtiyaçlarına göre başlanan bireysel ve grup olarak özel eğitim programları ile davranış terapileri günümüzde bilinen esas tedavi yöntemidir.

• Ekip Üyeleri: Tedavi ekibinde çocuğun doktoru (Çocuk Nöroloğu/Çocuk Psikiyatristi), özel eğitimcisi, konuşma uzmanı mutlaka bulunmalıdır.

• İlaç Tedavisi: Uygulanacak ilaç tedavileri ise otizme eşlik eden ve varsa mevcut problemleri (uyku bozuklukları, dikkat eksikliği, agresyon vb.) azaltmaya yöneliktir.